VinFast và Cuộc Chinh Phục Thị Trường Xe Máy Điện 6 Tỷ USD Tại Việt Nam

VinFast và Cuộc Chinh Phục Thị Trường Xe Máy Điện 6 Tỷ USD Tại Việt Nam

Bài phân tích chiến lược bởi Zorba Phùng – Chuyên gia Cố vấn Tăng trưởng Doanh số

1. Bức tranh toàn cảnh thị trường xe máy điện Việt Nam năm 2024

Việt Nam đang bước vào giai đoạn chuyển mình mạnh mẽ trong ngành phương tiện giao thông cá nhân, đặc biệt là phân khúc xe máy điện. Với hơn 7 triệu xe máy điện dự kiến được bán ra mỗi năm trong vòng vài năm tới, và giá trung bình khoảng 20 triệu đồng/xe, thị trường này đang mở ra một cơ hội khổng lồ: trị giá 6 tỷ USD mỗi năm.

Tính đến cuối năm 2023, Việt Nam có khoảng 2,3 triệu xe máy điện đang lưu hành. Tốc độ tăng trưởng ước tính năm 2024 là 30–35%, đồng nghĩa với việc sẽ có từ 700.000 đến hơn 800.000 xe điện mới được bán ra. Đây là con số đủ lớn để thu hút không chỉ các doanh nghiệp nội địa, mà còn hàng loạt ông lớn quốc tế trong ngành xe điện.

Điểm đặc biệt là chưa có ai chiếm lĩnh thị trường. Cuộc chơi vẫn đang mở, và điều này khiến thị trường trở nên vừa khốc liệt, vừa hấp dẫn.

2. Các ông lớn đang làm gì? Cuộc đua về quy mô và hệ sinh thái

VinFast – người tiên phong nội địa

VinFast không chỉ là hãng xe điện đầu tiên của Việt Nam, mà còn là doanh nghiệp đầu tư toàn diện nhất cho chuỗi sản xuất và vận hành xe máy điện.

• Nhà máy công suất lớn tại Hải Phòng, tích hợp sản xuất khung sườn, động cơ và pin
• Triển khai hàng chục nghìn trạm sạc trên toàn quốc
• Mô hình cho thuê pin giúp hạ giá bán xe đầu vào
• Bảo hành dài hạn, trải nghiệm khách hàng chỉn chu

Đây là chiến lược hệ sinh thái toàn trình – một lợi thế mà không hãng nào có thể bắt kịp trong ngắn hạn.

Yadea – đại diện Trung Quốc tiến công ồ ạt

Yadea đã hoàn thiện nhà máy đầu tiên tại Bắc Giang với công suất 500.000 xe/năm, và đang xây dựng nhà máy thứ hai, nâng mục tiêu tổng công suất lên 2 triệu xe/năm tại Việt Nam. Với lợi thế về chuỗi cung ứng pin, động cơ và linh kiện giá rẻ từ Trung Quốc, Yadea đang đẩy mạnh các dòng xe giá từ 10–20 triệu đồng, đánh thẳng vào phân khúc phổ thông.

TAILG, NIU, Super Soco – những tay chơi mới

Các hãng này chọn chiến lược nhập khẩu hoặc lắp ráp tại chỗ, tung sản phẩm nhanh, thiết kế bắt mắt, giá mềm, nhưng chưa có hệ sinh thái sạc, bảo hành hay hậu mãi đủ mạnh.

Dat Bike – startup nội địa mang cảm xúc thương hiệu

Dat Bike đang tạo ra sự khác biệt bằng cách tự phát triển công nghệ lõi, tập trung vào trải nghiệm người dùng và chiến lược thương hiệu made-in-Vietnam. Tuy nhiên, hạn chế về quy mô và chuỗi dịch vụ khiến họ vẫn là người chơi ngách

3. So sánh với quốc gia phát triển: Việt Nam đang đi nhanh hơn?

Thay vì so sánh với Hàn Quốc – nơi xe máy không phải là phương tiện phổ biến và chủ yếu phục vụ giao hàng hoặc cá nhân hóa – chúng ta hãy nhìn sang một thị trường có cấu trúc gần hơn như Đài Loan hay Thái Lan.

Tại Đài Loan, dù chỉ có dân số khoảng 23 triệu người, tổng số xe máy đã vượt mốc 14 triệu chiếc. Trong đó, hãng xe điện Gogoro đã chiếm hơn 10% thị phần với hệ sinh thái pin hoán đổi nổi tiếng. Tỷ lệ xe máy điện tại Đài Loan đã chạm ngưỡng ~15–20% và vẫn đang tăng trưởng đều đặn.

Tại Thái Lan, chính phủ đang thúc đẩy chiến lược “EV National Policy” với mục tiêu 1 triệu xe máy điện vào năm 2030. Tính đến 2023, đã có hơn 100.000 xe máy điện lưu hành và tốc độ tăng trưởng bắt đầu tăng tốc.

Như vậy, Việt Nam không hề chậm – mà đang ở ngưỡng bùng nổ sớm hơn cả các quốc gia láng giềng, nhờ nền tảng sử dụng xe máy cao và tâm lý sẵn sàng chuyển đổi khi giá thành hợp lý.

4. Vì sao hệ sinh thái là yếu tố sống còn

Trong ngành xe điện, sản phẩm tốt chỉ là khởi đầu. Điều giữ chân khách hàng chính là trạm sạc tiện lợi, bảo trì nhanh, pin dễ thay, đổi xe dễ dàng và hậu mãi rõ ràng.

VinFast đã đi trước khi xây dựng mạng lưới trạm sạc rộng khắp và mô hình đổi pin linh hoạt. Các hãng khác, nếu không đầu tư vào hệ sinh thái, sẽ mãi mãi bị kẹt trong cuộc đua giá – nơi không ai thắng.

5. Kết luận từ chuyên gia: Ai sẽ thắng trong thị trường 6 tỷ đô?

Tôi cho rằng VinFast đang là ứng cử viên số 1, không phải vì họ có công nghệ vượt trội hơn thế giới, mà vì họ hiểu rằng thị trường này cần tổ chức – không chỉ cần sản phẩm.

Yadea có tốc độ, TAILG có giá, Dat Bike có cảm xúc. Nhưng chỉ có VinFast đang có hệ sinh thái hoàn chỉnh, mức độ nhận diện mạnh mẽ, và khả năng phối hợp đa ngành.

Cuộc chơi vẫn mở. Nhưng nếu có một thương hiệu nào đó thực sự đủ lực để biến chiếc xe máy điện thành một phần trong đời sống đô thị Việt Nam, thì đó là VinFast.

Zorba Phùng – Chuyên Gia Đào Tạo & Cố vấn Tăng trưởng Doanh số